1ـ انكيزيسيون در ايران

پايگاه : سده هاي ميانه در اروپا دوره اي است كه خودكامگي و ستمگري دستگاه كليسا آغاز شده به اوج خود ميرسد.  يكي از ابزارهاي  نيرو گرفتن  كليسا  دادگاههاي « تفتيش عقايد» (انكيزيسيون) بود. چنين دستگاه هراسناكي سده ها در اروپا فرمانروايي كرد تا آنكه در سدة هجدهم از نيرو افتاد و بازماندة آن نيز در سدة نوزدهم برچيده شد.

   اين در اروپا بود. از آنسو در ايران هنوز شيعيگري از ضربه هاي سهمناكي كه از جنبش مشروطه خورده بود
 به پاخاستن نمي توانست كه برآمدن رضاشاه پهلوي و محدوديتهايي كه او براي ملايان پديد آورد ايشان را بيكبار گوشه نشين گرداند چنانكه بسياري هم جامة ملايي را بيكبار از تن درآوردند.

   پيشآمد شهريور 1320 براي ايرانيان نگون بختيهاي چندي به ارمغان آورد. ارتجاع ميدان بسيار يافت و انكيزيسيون نويني در برابر آزاديخواهان برپا گرديد كه تا به امروز مانده است.

   انكيزيسيون در اروپا چگونه پديد آمد؟ چه شد كه برافتاد؟ در ايران چگونه برآمد و چه نتيجه هايي داد؟ نيكيها و بديهاي دورة رضاشاه چه بود؟ كوششهاي كسروي چگونه آغاز شد و ماهيتش چه بود؟ راه چاره به دردهاي ايران و جهان در انديشه هاي او چگونه عنوان شده؟ مدل اقتصادي در اين سازمان انديشه اي چگونه است؟ دين به معني درست خود چيست؟ معماي عقب ماندگي ايرانيان چيست و سرچشمة گرفتاريها كدامست؟ آيا راه برون رفتي كه او نشان مي دهد پرهزينه است؟ چرا در ايران مشروطه پا نگرفت؟ آيا ايرانيان حكومت دموكراسي توانند داشت؟ كوشش كسروي براي استوار گردانيدن دموكراسي در ايران چگونه آغاز شد؟ چگونه كار نوشته هاي او به نبرد با ملايان انجاميد؟ در دشمني با كسروي « كمپاني خيانت» چه دستي داشت؟ آيت الله كاشاني ، شاه ، فروغي و ديگر وزيران و نخست وزيران در بازگردانيدن ارتجاع چه ها كردند؟ دسيسه هاي ايشان براي به زندان انداختن و كشتن كسروي چگونه راهبري مي شد؟ در كتاب انكيزيسيون در ايران به اينها و پرسشهاي ديگري پاسخ داده مي شود. متن اصلي كتابيست كه كسروي در 1324 آغاز كرد ولي فرصت بپايان رساندنش را نيافت.